صنایع دستی گیلان 2

معرفی سایر صنایع دستی گیلان

در معرفی و تعریف از صنایع دستی گیلان، هر‌چه گوییم کم است. شهرها، روستاها و دهات گیلان از هنر و هنرمندان بسیاری مملو است. بر‌شمردن و معرفی تک تک این هنرها در دو یا سه مقاله خلاصه نمی شود. با این وجود قصد داریم از میان صنایع دستی گیلان این بار به معرفی چموش، سرامیک و سفالگری، گلیم و جاجیم و بافتنی های سنتی گیلان بپردازیم.

کفش چرمی سنتی با نقشی الهام گرفته از طبیعت، نام چموش به خود گرفته که ساخته دست گیلکان هنرمند می باشد. ظروف و مجسمه های سرامیکی و سفالی گیلان نیز از زیبایی و جذابیت بی نصیب نمانده اند. گلیم ها و جاجیم های خوش نقش و نگاری که بر روی حیوانات پهن شده اند یا دیوار خانه ها را منقش نموده اند. همه این هنرها، یک حقیقت را تداعی می کنند و آن قدمت، اصالت و ذوق هنری مردمان این بخش از کشورمان می باشد.

آشنایی با صنایع دستی گیلان ( چموش، سرامیک و سفالگری، گلیم و جاجیم، بافتنی های سنتی گیلان)

در ادامه معرفی صنایع دستی گیلان، شناخت جزئیات این هنرها برای علاقه مندان به هنر و فرهنگ ایرانی جالب توجه خواهد بود. پس تا انتهای این مسیر با ما همراه باشید.

چموش

از جمله صنایع دستی گیلان که در دسته کفش و پاپوش قرار می گیرد، چموش است. این نوع کفش با پوست دباغی شده گاو دوخته و آماده و با رنگ طبیعی به نقوش زیبا و خاص مزین شده است. ویژگی این کفش این است که بدون پاشنه بوده و به دلیل آنکه از چرم طبیعی تولید شده پا را از گزند باکتری و میکروب محفوظ داشته، آن را در تابستان خنک و در زمستان گرم نگه می دارد. چموش استان گیلان با داشتن قدمت 300 ساله، موفق به دریافت نشان مهر اصالت از سازمان یونسکو شده و به عنوان یکی از آثار هنری و صنایع دستی در فهرست میراث فرهنگی ملی به ثبت رسیده است.

چموش در دو نوع دوخته و آماده می شود:

• چموش با بند و تسمه های بلند که به دور مچ پا بسته می‌شود و به آن شکاره چموش می گویند.
• چموش بی بند که از لحاظ ظاهری کاملا شبیه شکاره چموش است ولی بند ندارد.

در تصاویر قدیمی و مربوط به زمان میرزا کوچک خان جنگلی، زنان و مردان از همین پاپوش به عنوان کفش استفاده می کردند.

پاپوشی از نوع چموش، پر از نقش های هنرمندانه

صنایع دستی گیلان، سرامیک و سفالگری

سفال جزء با قدمت ترین صنایع دستی گیلان می باشد. شهرستان های تالش، سیاهکل، صومعه سرا، رودسر و لاهیجان از تولیدکنندگان اصلی سفال در گیلان محسوب می شوند. هنرمندان گیلانی اغلب لوازم و وسایل مورد نیاز خود را با خاک رس می ساختند. از وسایل و لوازم منزل و آشپزخانه گرفته تا مصالح ساختمانی، سرامیک و کاشی و سفال سقف.

سفالگران گیلانی در ساخت ظروف و مجسمه های سفالین، از نهایت ذوق و خلاقیت هنری خود بهره می برند. این هنرمندان برای به نمایش درآوردن اصالت هنر خود، سفال ها را بدون لعاب وارد بازار می کنند. در مواقعی که وجود لعاب لازم و ضروری باشد، برای همسو شدن با رنگ طبیعت، جنگل ها و مراتع، از لعاب سبز رنگ استفاده می کنند.

گلیم و جاجیم

اگر نگاهی دقیق به صنایع دستی گیلان داشته باشید، محال است که چشمتان به گلیم ها و جاجیم های پر رنگ و نقش این استان نیفتاده باشد. صنعت گلیم و جاجیم بافی، از صنایع معروف، محبوب و پر مصرف گیلان است. گلیم با ضخامت زیاد و با پشمی که با رنگ های گیاهی رنگ آمیزی شده است بافته می شود. در قدیم، مردم، از گلیم به عنوان روانداز برای حیوانات، فرش و دیوار‌آویز استفاده می کردند.

جاجیم پارچه ای بدون پرز و نازک است که با نخ های رنگارنگ و به صورت دوریه بافته می شود. جاجیم از تار و پودر یا چله بیشتر اما ظریف تری نسبت به گلیم برخوردار بوده و در طول و عرض کم بافته می شود. در بافت جاجیم طرح ها با در هم تنیده شدن تار و پود پدید می آیند به همین دلیل نقوش معمولا به صورت عمودی یا افقی هستند. گلیم از این محدودیت برخوردار نمی باشد.

گلیم، نقشی از رنگ و طبیعت بر روی زمین

بافتنی های سنتی گیلان

در میان صنایع دستی گیلان، بافت های سنتی خاصی خودنمایی می کنند. این نوع صنایع دستی، به بافت با پنج میل شهره است و معمولا در جوراب، شال یا دستکش های بافته شده خود را نشان می دهد.

هوای مرطوب و سرد زمستان گیلان، ساکنان آن را به پوشیدن جوراب های بافتنی وادار می کند. به همین دلیل بانوان مناطق کوهستانی گیلان، هنر دست خود را به میله های بافتنی سپرده و نقوش منحصر به فردی را در بافت دستکش ها و جوراب های خود جاری می سازند. نقوشی چون، عقرب، چشم و ابرو، عروس و ... . این هنر دست که با ابریشم با پشم بافته می شود در فومن، ماسال، تالش و رضوانشهر بیشتر به چشم می خورد.

سفر به گیلان با یک اقامت به یاد ماندنی

سفر به شمال کشور و تماشای مناظر، زیبایی ها و صنایع دستی گیلان با اقامت در یک ویلا یا باغ ویلا، به یاد ماندنی تر و دلچسب تر خواهد شد. شما به سادگی و تنها با یک تماس قادر خواهید بود ویلا استخردار سرخرود اجاره کنید. اگر قصد اجاره ویلا استخردار سرخرود ارزان در شمال را دارید، بهترین اقدام این است که پیش از آغاز سفر، محل اقامت مورد نظر خود را انتخاب و رزرو نمایید. در مجموعه ما این امکان به راحتی برای شما فراهم شده است که با اجاره ویلا سرخرود یا اجاره ویلا رو به دریا بابلسر به صورت غیر حضوری، سفر خود را با سرعت و سادگی بیشتری آغاز کنید.

جوراب هایی به زیبایی تابلوی نقاشی

سوالات متداول

• از میان صنایع دستی گیلان، چرا هنر چموش دوزی رفته رفته به دست فراموشی سپرده شده است؟ ماده اولیه تولید چموش، چرم طبیعی است که به مرور زمان افزایش قیمت چشمگیری داشته است. همین امر سازندگان را به عقب نشینی در تولید وادار کرده و خریداران را از خرید این هنر ارزشمند منصرف ساخته است. علاوه بر آن، تعداد استاد‌کاران چموش ساز بسیار اندک است و به همین دلیل این هنر در حال فراموشی بوده و رو به زوال می باشد. 
• نقش های بافته شده در گلیم گیلانی از چه چیز الهام گرفته است؟ هنر هر منطقه زاییده باورها و اعتقادات مردم آن مرز و بوم است. گلیم گیلان نیز از طرح هایی مملو است که از فرهنگ، باورها، طبیعت پیرامون و اعتقادات بافنده آن سرچشمه گرفته است.