سفر در زمان با مجموعه پاسارگاد مرودشت

یکی از کارهای هیجان انگیزی که باید قبل از سفر رفتن به استان فارس انجام دهید، تهیه یک چک لیست از مکان های دیدنی مقصد است. از این رو قصد داریم که شما را با یکی از مکان های شگفت انگیز شیراز یعنی مجموعه پاسارگاد آشنا کنیم. مکانی که با ورود به آن احساس می کنید به دل تاریخ رفته اید و با مردمان گذشته همراه شده اید. در واقع بازدید از این مجموعه حکایت یک تیر و چند نشان است! به یک مکان می روید اما از چندین بنا دیدن خواهید کرد. برای سفر در زمان با مجموعه پاسارگاد مرودشت، تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

این مجموعه در دشتی به نام مرغاب قرار دارد که از دوره هخامنشیان برای ما به ارث مانده است. حتی اگر علاقه ای به مکان های تاریخی نداشته باشید، دیدن عظمت بناهای موجود در پاسارگاد شما را یکی از طرفداران بناهای تاریخی خواهد کرد. شکوه معماری این مجموعه باعث می شود که از خودتان بپرسید چگونه گذشتگان توانستند چنین بناهای اعجاب انگیزی را بسازند؟!

در پاسارگاد می توانید مجموعه ای از شگفتی ها یعنی مقبره کوروش، کاخ های سلطنتی، باغ شاهی و آبراهه ها، برج سنگی، تل تخت، محوطه مقدس، کاروانسرای مظفری و مسجد اتابکی را مشاهده کنید.

آرامگاه کوروش کبیر، بزرگ مرد تاریخ ایران

آنچه در این مطلب خواهید خواند

• پاسارگاد کجاست؟
• تاریخچه و دلیل ساخت مجموعه تاریخی پاسارگاد
• جاهای دیدنی پاسارگاد
• شرایط بازدید از مجموعه تاریخی پاسارگاد (زمان بازدید و قیمت بلیط)
• وجه تسمیه نام پاسارگاد
• بهترین زمان بازدید از پاسارگاد کدام فصل است؟
• نقشه پاسارگاد شیراز
• ویژ‌گی‌های معماری پاسارگاد
• فیلم مجموعه پاسارگاد

پاسارگاد کجاست؟

قبل از اینکه به مجموعه پاسارگاد بروید، آدرس آن را در یک مسیریاب مانند بلد یا نشان سرچ کنید. این کار باعث می شود که در زمان ورود به شیراز وقت کمتری را برای پیدا کردن آدرس بگذارید. برای رفتن به این مجموعه باید مسیر زیر را طی کنید.

استان فارس- سعادت شهر- کیلومتر 20 جاده اصفهان- مجموعه پاسارگاد

مسیر دسترسی به پاسارگاد

اجازه دهید برای اینکه بتوانید مجموعه پاسارگاد را راحت تر پیدا کنید، آدرسی دقیق تر به شما بگوییم. این مجموعه که از آن به عنوان یک شهر باستانی یاد می کنند، در جاده شیراز- اصفهان، حدودا در فاصله 120 کیلومتری شهر شیراز و در شمال جاده قرار دارد.

برای اینکه به این مجموعه برسید باید از جاده شیراز- اصفهان به طرف سعادت شهر بروید. بعد از اینکه از سعادت شهر گذر کردید، حدودا 20 کیلومتر بعد، دوربرگردانی را مشاهده خواهید کرد. از اولین خروجی دور بزنید. در ادامه مسیر، به طرف روستای مادر سلیمان بروید. وقتی به این روستا رسیدید، تابلوهای زیادی را مشاهده خواهید کرد که مسیر مجموعه را به شما نشان می دهند. در واقع با رفتن به انتهای روستا، به پاسارگاد خواهید رسید.

مسافت جاده فرعی که شما را به ورودی پاسارگاد می رساند، 4 کیلومتر است. این جاده فرعی نیز طبیعت بکری دارد که می توانید در آنجا عکس های زیبایی از خودتان بگیرید.

برای اینکه طی این مسیر برای شما راحت تر باشد، بهتر است اقامتگاهی نزدیک به مجموعه پیدا کنید. خبر خوب این است که در سایت ویلایار می توانید بهترین و نزدیک ترین اقامتگاه به مجموعه پاسارگاد را به راحتی چند کلیک، برای خود یا عزیزان تان رزرو کنید.

آرامگاه با عظمت کوروش بزرگ

تاریخچه و دلیل ساخت مجموعه تاریخی پاسارگاد

وجود کوه ها و رودخانه دائمی پلوار در دشت مرغاب باعث شده است که این طبیعت زیبا، در طول تاریخ، محلی ایده آل برای سکونت اقوام مختلف شود. همچنین در این منطقه مسیر کوتاهی به نام تنگ بلاغی وجود دارد که آن را به منطقه کمین می رساند. به همین خاطر دشت مرغاب دسترسی خوبی به اطراف دارد. همه این عوامل باعث شدند که این منطقه در بین سلسله های مختلف از جمله هخامنشیان و حکومت های اسلامی بسیار محبوب باشد.

اغلب بناهایی که در این مجموعه واقع شده اند، مربوط به دوره هخامنشیان می شوند. یکی از محبوب ترین این اثرها که گردشگران زیادی را به فارس می کشاند، مقبره کوروش کبیر است که پیشنهاد می کنیم بازدید از آن را از دست ندهید.

جاهای دیدنی پاسارگاد

شاید بپرسید که چرا باید به مجموعه پاسارگاد برویم؟ در ادامه به شما خواهیم گفت که چرا باید تجربه بازدید از این شهر باستانی را در خاطرات خود ثبت کنید.

آرامگاه کوروش

دلیل محبوبیت مزار کوروش، فقط معماری منحصر به فرد آن نیست. گردشگران زیادی از سراسر دنیا به این مکان می آیند تا ارادت خود را به کوروش نشان دهند. پادشاهی بزرگ منش که با خواندن تاریخ، قطعا تحت تاثیر اخلاق و رفتار او قرار خواهید گرفت.

مقبره کورش با توجه به اصول معماری ایرانی، میان رودان، یونان و مصر ساخته شده است. تلفیق این معماری ها باعث شده که بنایی منحصر به فرد ساخته شود. این مقبره در عین سادگی، جذابیت عجیبی دارد. به همین خاطر این آرامگاه نگاه شما را به خود جذب می کند.

مقبره کوروش به صورت پلکانی ساخته شده و به صورت کلی شباهت زیادی به زیگورات دارد. جالب است بدانید که یک قرن پیش به مزار کوروش، آرامگاه مادر سلیمان می گفتند. کاربری آرامگاه به عنوان مزار کوروش، در سال 1820 میلادی ثابت شده است.

مقبره کوروش قدمتی به اندازه 530 تا 540 سال پیش از میلاد دارد. بازدید از بنایی که آدم های بیشماری از آن دیدن کرده اند، حس بسیار عجیبی را به شما منتقل خواهد کرد.

در توصیف این بنا باید بگوییم که ارتفاع آن 11 متر بوده و آن را با استفاده از سنگ آهک سفید ساخته اند. این مقبره 6 پله دارد و در بالای آن ها نیز اتاق آرامگاه واقع شده است. درب مزار نیز در قسمت شمال غربی آن قرار دارد. معماران سقف مقبره را به شکل شیروانی طراحی کرده اند. به دلیل عظمت مقبره، می توان آن را از فاصله دور نیز مشاهده کرد.

مقبره کوروش تنها اثر از مجموعه پاسارگاد است که تاریخ نگاران و سفرنامه نویسان در نوشته های خود از آن یاد کرده اند. دلیل این موضوع نیز خاص بودن این بنا است. استرابون، تاریخ نگار یونانی از زبان یکی از سرداران اسکندر در مورد این بنا چنین می نویسد:

...و در آنجا اسکندر آرامگاه کوروش را در پردیسی مشاهده کرد، به‌صورت برجی کم ‌ارتفاع كه زیر سایه انبوه درختان باغ شاهی پنهان بود...

بازدید از مقبره کوروش در مجموعه پاسارگاد

کاروانسرای مظفری پاسارگاد شیراز

کاروانسرای مظفری در طول زمان به بسیاری از مسافران پناه داده است. همان طور که از اسم این بنا می توانیم متوجه شویم، این اثر تاریخی را در دوره آل مظفر ساخته اند. این بنا فاصله کمی با آرامگاه کوروش دارد.

جاده شاهی یکی از جاده های نزدیک به مرغاب دشت است که مسافران زیادی از آن عبور می کردند. از این رو در زمان اتابکان فارس، ایده ساخت یک کاروانسرا برای استراحت مسافران مطرح شد.

سنگ های این بنا از کاخ های موجود در پاسارگاد گرفته شده اند. برخی از این سنگ ها بدون ملاط و بعضی از آن ها با استفاده از ملاط گچ روی هم قرار دارند.

این بنا یک حیاط 200 متری دارد. با ورود به آن می توانید بقایایی از اصل بنا و دیوارهای آن را مشاهده کنید.

مسجد اتابکی

در دوره حکمرانی فردی به نام اتابک زنگی در قرن 7 هجری، مسجدی در اطراف آرامگاه کوروش ساخته شد. برای ساخت آن ستون هایی را از کاخ شاهی آوردند و آن ها را بدون نظم خاصی دور آرامگاه قرار دادند. بعدها این ستون ها را جا به جا کرده و در نزدیکی کاخ اختصاصی کوروش گذاشتند. روی این ستون ها کتیبه هایی با زبان عربی وجود داشت. آثار این مسجد تا سال ۱۳۵۰ خورشیدی باقی مانده بود.

مسجد تاریخی در مجموعه پاسارگاد

کاخ‌های پاسارگاد شیراز

کاخ های پاسارگاد یکی از بخش های جذاب پاسارگاد هستند که در مرکز مجموعه واقع شده اند. به آن قسمت نیز چهارباغ می گویند.

کاخ اختصاصی

حتما برای شما جالب خواهد بود که بدانید کوروش کبیر در کجا زندگی می کرده است. کاخ اختصاصی در واقع محلی بود که شاه از آن برای سکونت خود استفاده می کرد و دلیل استنباط این موضوع نیز وجود نقش های خاص در این عمارت است.

در این بنا یک تالار مرکزی و دو ایوان غربی و شرقی ساخته شد. این کاخ دو درب اصلی داشت که آن ها رو به ایوان ها گشوده می شدند. همچنین در این بنا دو درگاه فرعی در جنوب و شمال تالار نیز ساختند. در گوشه های شمالی و جنوبی ایوان غربی دو اتاق ساخته بودند که متاسفانه آن ها از بین رفته اند. سنگ های به کار رفته در کاخ شامل سنگ سفید مرمر نما، سنگ آهکی سیاه و سنگ ماسه ای کبود می شوند.

در قسمت درگاه ها، نقاشی های برجسته ای از شاه و مستخدم او وجود دارد. در قسمت بالایی یکی از درگاه ها، یک سنگ نبشته قرار دادند که روی آن به خط میخی و زبان های فارسی باستان، ایلامی و بابلی جمله «من کوروش شاه هخامنشی (ام) » درج شده است.

این باغ ۳,۱۹۲ متر مربع است و شما می توانید آن را در فاصله 1300 متری شمال شرقی مزار کوروش مشاهده کنید. تماشای محل دفن و محل زندگی یک انسان می تواند حس و حال عجیبی را به شما منتقل کند.

کاخ بارعام

کاخ بارعام به کاخ پذیرایی شهرت دارد. در واقع این عمارت برای پذیرایی از مهمانان ساخته شده بود. اگر به بررسی معماری بناها علاقه مند هستید، در ادامه با ما همراه باشید.

• وسعت بنا  ۲,۴۷۲ متر مربع است.
• این عمارت یک تالار بزرگ با هشت ستون عظیم داشت. متاسفانه اکنون تنها یک ستون وجود دارد که ارتفاع آن نیز ۱۰٫۱۳ است. همان طور که گفتیم ستون های مسجد اتابکی همان ستون های کاخ بارعام بودند.
• جنس درگاه ها و ستون ها از سنگ آهک سیاه بود. روی آن ها نیز نقوشی از پای انسان و عقاب، طرح های ترکیبی از انسان و ماهی و گاو کشیدند. به گفته کارشناسان این نقوش از سنت اقوام مختلف مانند آشوری ها الهام گرفته شده است.
• چهار ایوان و دو اتاق درون این کاخ ساختند.
• تالار با چهار ورودی طراحی شده بود که درها به چهار ایوان می رسیدند.
• در قسمت بالایی یکی از درگاه ها کتیبه ای میخی وجود دارد که روی آن با زبان های فارسی باستان، عیلامی و بابلی نوشته اند: «من کوروش شاه هخامنشی(ام).» این کتیبه به عنوان یکی از کهن ترین کتیبه های میخی ایران شناخته می شود.

کاخ دروازه

کاخ دروازه ۷۲۶ متر مربع است که از آن به عنوان دروازه ورودی مجموعه پاسارگاد یاد می کنند. از لحاظ ظاهری نیز این عمارت شبیه به کاخ دروازه ملل در مجموعه تخت جمشید است.

این کاخ، تالاری با مساحت 686 متر مربع دارد. برای این تالار دو درگاه اصلی در شمال و جنوب و دو درگاه فرعی در شمال شرق و جنوب غرب با ارتفاع 9 متر، در نظر گرفته شده بود. متاسفانه با ورود به مجموعه تنها می توانید یکی از جرزهای درگاه شمالی را مشاهده کنید؛ چراکه باقی آن ها از بین رفته اند. روی این جرز طرحی از یک انسان با چهار بال، حجاری کرده اند. به این طرح «نقش انسان بالدار» می گویند. شاید برای شما جالب باشد که بدانید این نقش تنها سنگ نگاره در مجموعه است که در طی سال ها از گزند آسیب به دور بوده و تقریبا به صورت سالم باقی مانده است.

در تالار 8 ستون ساختند که آن ها بسیار عظیم هستند. ارتفاع هر یک از ستون ها 16 متر است. طراحی پایه ستون ها به شکل مکعبی و دو پله ای است. برای ساخت آن ها نیز از سنگ آهک سیاه بهره گرفته اند.

بررسی معماری کاخ های مجموعه پاسارگاد

برج سنگی

برج سنگی را به شکل چهارگوش و حدودا با ارتفاع 4 متر ساخته بودند. به گفته کارشناسان این برج شبیه به کعبه زرتشت طراحی شده بود. متاسفانه این بنا به مرور زمان از بین رفت و در حال حاضر فقط یک دیوار از آن وجود دارد. به این برج، آرامگاه کمبوجیه و زندان سلیمان نیز می گویند.

مورخان و کارشناسان هنوز دقیقا نمی دانند که از این برج چه استفاده ای می شده است. برای کاربرد این بنا سه احتمال وجود دارد که آن ها عبارتند از:

• مزار کمبوجیه (پسر کوروش)
• آتشکده یا نیایشگاه
• گنج خانه کوروش (محل نگهداری اسناد و مدارک مهم حکومت هخامنشی)

تل تخت یا مادرسلیمان

تپه ای به ارتفاع 50 متر در شمال مجموعه قرار دارد. کوروش دستور داد که روی این تپه صفه ای بزرگ بسازند تا از آن به عنوان ارگ سلطنتی استفاده کند. ارتفاع آن نیز 15 متر است. در ساخت آن از سنگ های مکعبی شکل با وزن 6 تن استفاده کرده اند. متاسفانه در هنگام ساخت بنا، این پادشاه هخامنشی فوت نمود. به همین خاطر نیز کوروش نتوانست کار ساخت آن را به اتمام برساند.

این بنا که با نام تختگاه نیز شناخته می شود، پس از پایان حکمرانی هخامنشیان همچنان باقی ماند و سربازان یونانی از آن به عنوان یک مقر استفاده می کردند. در این بنا سکه های سلوکی نیز یافت شده است.

بنای تاریخی ناتمام مجموعه پاسارگاد

مجموعه باغ شاهی

باغ شاهی نام های دیگری نیز دارد که آن ها عبارتند از: پردیس پاسارگاد و پردیس کوروش.

این باغ به شکلی با شکوه و دل باز طراحی شده بود و در واقع از آن به عنوان اولین باغ سلطنتی در فلات ایران یاد می کنند. پس از کوروش، حاکمان دیگری باغ های خود را با الهام از باغ شاهی ساختند. شوربختانه اکنون تنها قسمت های کمی از این باغ وجود دارد و اغلب بخش های آن از بین رفته اند. گردشگران زیادی در آثار خود در مورد این باغ نوشته اند و آن را با عنوان پرشین گارد خطاب کرده اند. پردیس کوروش در سال 2011 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت گردید

این باغ بخش های مختلفی داشت که آن ها را برای شما توصیف خواهیم کرد.

آب نماهای باغ شاهی

یکی از دلایل زیبایی این باغ، وجود جوی های روان و حوضچه ها بود. آب آن ها نیز از طریق رودخانه پلوار تامین میشد. این جوی ها نه تنها باعث زیبایی باغ می شدند، بلکه آب مورد نیاز گیاهان و درختان را نیز تامین می کردند.

کوشک های باغ شاهی

کوشک ها در واقع مکان هایی بودند که افراد در آن ها به استراحت و لذت بردن از طبیعت باغ می پرداختند. همچنین آن ها باعث زیبایی بیشتر باغ می شدند. متاسفانه امروزه آثار کمی از آن ها برجای مانده است.

پل پاسارگاد

آبراهه ای از رودخانه منشعب می شد که روی آن پلی احداث کرده بودند. این پل در سال ۱۳۴۲ هجری شمسی کشف شد. مورخان اسناد و مدارک زیادی برای محاسبه دقیق قدمت این بنا پیدا نکرده اند اما آن ها احتمال می دهند که این اثر تاریخی در اواخر حکومت هخامنشیان ساخته شده باشد.

محوطه مقدس پاسارگاد شیراز

فضایی به عنوان محوطه مقدس در 5/2 کیلومتری شمال آرامگاه کوروش قرار گرفته است.

طبق گفته کارشناسان احتمالا از این فضا به عنوان محلی برای انجام مراسمات دینی و مذهبی استفاده می شده است. در این فضا دو سکو و یک تپه به شکل مستطیل قرار دارد. ظاهرا افراد سرشناس و بزرگ روی سکو می رفتند و در مقابل آتش نیایش می کردند.

تنگ بلاغی پاسارگاد شیراز

تنگ بلاغی در واقع یک دره است که طبیعت زیبا و سرسبزی دارد. طول آن نیز 18 کیلومتر بوده و از لحاظ موقعیت مکانی در جنوب مجموعه و در بین دشت پاسارگاد و دشت سعادتشهر واقع شده است.

در این تپه رودخانه ای دائمی وجود دارد. همین دلیل باعث شده که تنگ بلاغی اهمیت زیادی پیدا کند. آثار بسیاری از دوره پارینه سنگی میانی تا دوره اسلامی در این تنگه وجود دارند.

با ورود به این منطقه درختان پسته کوهی را خواهید دید که بیش از هزار سال است در این دره وجود دارند.

وجود مراتع سرسبز در این محل، آن را به محلی محبوب برای عشایران تبدیل کرده است.

نقش‌برجسته های پاسارگاد شیراز

یکی از اثرهای هنری جالبی که در مجموعه خواهید دید، نقوشی هستند که روی سنگ تراشیده شده اند. در واقع به آن ها سنگ نگاره می گویند. متاسفانه به مرور زمان بسیاری از این نقوش از بین رفتند. در حال حاضر تعداد کمی از آن ها باقی مانده اند. این نقوش نیز هر یک دارای معنا و مفهوم خاصی هستند. طرح های روی سنگ ها شامل موارد زیر می شوند:

• انسان
• طرح های ترکیب انسان و حیوان برای مثال انسان بالدار و انسانی با دم ماهی
• گل ها
• خورشید
• حیوانات مانند قوچ، عقاب و انواع مار

انسان بالدار

انسان بالدار طرحی از مردی بالدار است که آن را روی سنگ تراشیده اند. این مرد ریشی بلند و لباسی از نوع ردا بر تن دارد. نوع قرارگیری دست های این مرد نشان می دهد که او در حال نیایش است. در این نقش، به جزئیات زیادی توجه کرده اند. برای مثال تاج مرد را با الهام از شاخ های بلند و تابدار قوچ حبشی طراحی کرده اند. در حاشیه ردا نیز می توانید گل های روزت را مشاهده کنید. این سنگ نگاره را با ترکیب هنر ملت های مختلف مانند آشوری، ایلامی و مصری ساخته اند. فراموش نکنید که با این طرح زیبا یک عکس هنری از خودتان بگیرید.

انسان بالدار در حال نیایش

شرایط بازدید از مجموعه باستانی پاسارگاد (زمان بازدید و قیمت بلیط)

نکته ای که قبل از سفر رفتن باید بدانید این است که در فصل های مختلف، ساعات بازدید متفاوت هستند.

زمان بازدید از مجموعه در بهار و تابستان 8:30 تا 19:30 است. شما می توانید بلیط را از ساعت 8:00 تا 19:00 خریداری نمایید.

در پاییز و زمستان نیز می توانید از ساعت 8:30 الی 17:30 از مجموعه پاسارگاد دیدن کنید. بلیط آن نیز از ساعت 8:00 تا 17:00 به فروش می رسد.

بهای بلیط برای گردشگران ایرانی 50000 ریال و برای گردشگران خارجی 500000 ریال است.

وجه تسمیه نام پاسارگاد

معنای کلمه پاسارگاد را باید در کتاب تاریخی هرودوت جستجو کنیم. در این کتاب گفته شده است که پاسارگاد یکی از اقوام کهن ایرانی بود. این قوم جزو پارس ها شناخته می شدند. در واقع هخامنشیان نیز جزو پارس ها بودند.

در این کتاب، کلمه پاسارگاد به صورت پاسارگد نوشته شده که به معنی اردوگاه پارس ها است.

بعد از هخامنشیان از این مجموعه به عنوان دشت مرغاب یاد می کردند اما در اثر گذر زمان این نام تغییر یافت. از این رو اکنون این مجموعه را با نام پاسارگاد می شناسیم.

بهترین زمان بازدید از پاسارگاد کدام فصل است؟

احتمالا یکی از مهم ترین سوالاتی که قبل از سفر برای شما ایجاد می شود این است که چه زمانی به مجموعه پاسارگاد برویم؟ اگر به صورت کلی بخواهیم جواب بدهیم باید بگوییم که شما در هر فصلی از سال می توانید از این فضا دیدن کنید اما پیشنهاد می شود که تماشای این آثار تاریخی را در فصل بهار از دست ندهید. از آنجایی که این آثار در یک دشت واقع شده اند، در بهار می توانید شاهد طبیعتی سرسبز باشید. همچنین در این فصل آب و هوای مطبوعی را تجربه خواهید کرد.

سفری خاطره انگیز در شیراز

نقشه پاسارگاد شیراز

در عکس زیر می توانید محل قرارگیری آثار تاریخی را مشاهده کنید.

مجموعه ای از آثار تاریخی در مرودشت

ویژ‌گی‌های معماری پاسارگاد

در طراحی بناهای پاسارگاد از معماری ایرانی، مصری، یونانی و بین النهرینی استفاده شده است. الهام گرفتن از معماری چند ملل باعث شده که شما آثاری منحصر به فرد را مشاهده کنید.

یک سری از آثار در اوایل حکومت هخامنشیان ساخته شده اند که طراحی آن ها بر اساس معماری اورارتو است.

اگر زیگورات را دیده باشید متوجه می شوید که آرامگاه کوروش شباهت زیادی به این اثر تاریخی دارد. به صورت کلی در ساخت مقبره از معماری دوره های قبل از هخامنشیان در ایران، کمک گرفته اند.

سایر آثار نیز بر اساس معماری مصر و بین النهرین ساخته شده اند.

اگر با خواندن این مقاله تصمیم گرفتید که به مجموعه پاسارگاد بروید، یکی از کارهای مهمی که باید قبل از سفر انجام دهید، اجاره ویلا فارس است.

لطفا سوال یا تجربه خود از این منطقه گردشگری را در فرم زیر درج کنید

ثبت نظر