تالاب بین المللی میانکاله

تالاب بین المللی میانکاله

شبه جزیره ی میانکاله در بخش جنوب شرقی دریای خزر و شمال شرق شهرستان بهشهر با فاصله ۵۰ کیلومتری از مرکز شهر واقع شده است. مساحت آن ۶۸۸۰۰ هکتار و ارتفاع آن ۲۰ متر پایین تر از سطح دریای آزاد است. این زیستگاه مجموعه ای از شنزارهای ساحلی، اراضی باتلاقی، آبگیر ، مناطق جنگلی با پوشش دریچه های گز، تپه های شنی، جنگل انارستان، بوته های تمشک و از گیل است. این تالاب همچنین به عنوان منطقه ای مهم برای پرندگان توسط سازمان بین المللی حیات پرندگان شناسایی شده است. در این منطقه ۱۲۶ گونه پرنده آبزی گزارش شده است که ۴۰ گونه آن از نظر بین المللی دارای اهمیت بوده و از کانون های زادآوری اگرت، حواصیل، پرستو و گلاریول در فصل تابستان حمایت می کند. علاوه بر پرندگانی می توان به پستاندارانی از قبیل شغال، گراز، گربه جنگلی و فک دریایی خزر اشاره کرد. از جاذبه های اطراف می توان به بندر امیرآباد، مجموعه تاریخی و طبیعی عباس آباد بهشهر و چشمه عمارت نیز اشاره نمود.

میانکاله در ایام قدیم از طبیعتی بسیار زیبا و بکرتر از حال بهره مند بوده است و علاوه بر پرندگان پر شمار یکی از بکر ترن زیستگاه‌های پستانداران بزرگ کشورمان ایران از جمله ببر مازندران نیز به‌شمار می‌رفت. ظل‌السلطان پسر ارشد ناصرالدین‌ شاه تنها در یکی از لشکرکشی های خود به تالاب میانکاله برای سرکوب دزدان و راهزنان که در این میانکاله و جزایر آشوراده پناه گرفته بودند از شکار ۳۵ ببر، ۱۸ پلنگ، ۱۵۰ مرال (گوزن بزرگ)، هزار قرقاول، ۶۲ گاو و گاومیش وحشی و تعداد زیادی شوکا (گوزن کوچک) خبر می‌دهد؛ جالب این‌که او در این آمار حیواناتی که پس از اصابت تیر زخمی شده و فرار کردند را به شمار نیاورده است.

اما امروزه مدت‌هاست که نسل تمامی این جانداران به جز قرقاول منقرض شده و یکی از دلایل آن نیز همین کشتار عجیب ظل‌السلطان و سپاهیانش بوده‌است. البته دلیل اصلی از بین رفتن پستانداران بزرگ در میانکاله را باید قطع ارتباط این منطقه با سواحل مازندران بر اثر ساخت شهرها و جاده‌ها دانست. چرا که این شبه‌جزیره کوچک نمی‌تواند جمعیت پایداری از پستانداران بزرگی چون گوزن و پلنگ را در خود جای دهد. امروزه از بین پستانداران تنها شغال، روباه معمولی، جوجه تیغی، گربه جنگلی، گراز، گربه وحشی، خرگوش صحرایی، تشی، خفاش، جوندگان کوچک، فک دریای خزر و نیز اسب‌های وحشی شده، در این منطقه باقی‌مانده که نسل برخی از همین جانوران هم در تهدید است.

از پرندگان مهاجر که شهرت میانکاله بیشتر از جهت آن‌هاست؛ انواع مرغابی، غاز وحشی، قوی فریادکش، مرغ سقای پاخاکستری، فلامینگو، عروس‌غاز، غاز پازرد، طاووسک، چنگر و مرگونس سفید. فلامینگو، گیلانشاه، چوب‌پا، قار، حواصیل، باکلان، پرلا، خوتکا، زنبورخوار، کاکایی، پرستوی دریایی، فالاروپ، سنقر تالابی، بحری، عقاب دریایی دم‌سفید و طاووسک می‌شود. از مهم‌ترین پرندگان بومی میانکاله هم قرقاول خزری، دراج، پیغوی کوچک و چرخ‌ریسک دم‌دراز را می‌توان نام برد در مجموع ۲۰۷ گونهٔ گیاهی از ۴۶ تیره در میانکاله شناسایی شده که ۱۷ گونهٔ آن از درختان و درختچه‌ها هستند. گیاهان میانکاله با توجه به شرایط خاک منطقه بیشتر از گیاهان آب‌زی، شن دوست و شورپسند به‌شمار می‌روند. جنگل بزرگی از انار وحشی و بوته‌های تمشک در منطقه دیده می‌شود که غذا و محل لانه‌سازی پرندگان منطقه را فراهم می‌کند. سازیل، ازگیل، داغداغان، سیاه‌تلو، سپیدار، علف شور، جگن و علف هفت‌بند از دیگر گیاهان این منطقه است.

در ابتدای زمستان سال ۱۳۹۸ تعداد بیشماری از پرندگان مهاجر، به دلایل نامعلومی در این تالاب جان دادند. خبرهای ضد و نقیضی درباره تعداد و علت مرگ آنها بیان شده که هنوز هیچ یک از آنها با قطعیت تایید نشده است. منابع گوناگون تعداد مرگ پرندگان را بین ۵۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ عدد بیان کرده‌اند.