برج کبوترخانه
اصفهان - شهر اصفهان
5 ماه پیشبرج کبوترخانه
هرکدام از آثاری که از گذشته‌های دور به جا مانده‌اند، به نوعی بیانگر داشتن شناخت از محیط طبیعت و همزیستی مسالمت آمیز انسان با سایر موجودات زنده موجود در طبیعت هستند. به عنوان مثال با مطالعه آثار تاریخی می‌توان به این نکته پی برد که اجداد ما در کنار بهره بردن از فواید موجودات زنده، خدماتی را نیز به آن‌ها ارائه می‌کردند. اما از بین رفتن این ارزش‌ها در جوامع کنونی، ضربه‌ها و صدمات جبران ناپذیر و بسیار سنگینی را برای طبیعت و حتی نسل آینده کره خاکی در پی داشته است.
از این جهت آثار به جا مانده از گذشته را می‌توان به عنوان بناهای بسیار ارزشمند تلقی کرد که همواره با برخورداری از اصالت، کارآیی و همسو بودن با شرایط منطقه به لحاظ جغرافیایی، مورد تحسین متخصصان این حوزه قرار گرفته‌اند. مخصوصاً آثاری که در مناطق کویری بنا نهاده شده‌اند، نشانگر دقت، هوش و هنر معماران و طراحان هستند.
برج کبوترخانه اصفهان از این موارد به شمار می‌رود که نمونه‌های منحصر به فرد توریستی محسوب می‌شوند. کارآیی این برج‌ها بسیار حیرت انگیز است و هدف بنا نهادن آن‌را نیز می‌توان کسب منفعت از محیط زیست دانست که در قالب یک طراحی بسیار زیبا و ظریف انجام شده است.
برج کبوتر یا کبوترخانه چیست؟
برج کبوتر، کبوتر خانه، کفتر خانه، کفتر خان، ورده، کبوتر خان و یا برج حمام نام‌های متعلق به بناهایی هستند که در نواحی مختلف و مخصوصاً بخش‌های کویری بنا نهاده شده‌اند. محل ساخت این سازه‌ها اغلب در نزدیکی باغ‌ها و مزارع کشت انتخاب می‌شده است. برج کبوترخانه از کاربردهای بسیار مطلوبی برخوردار است و از این جهت، به عنوان یک نمونه بارز از شاهکارهای معماری اصیل ایرانی به شمار می‌رود.
نمای بیرونی یک برج کبوترخانه
شگفت انگیز بودن این سازه و جذابیت بسیار زیاد آن، این سازه را به یکی از مقاصد اصلی گردشگران ایرانی و خارجی تبدیل کرده است که امروزه نیز بیشتر از گدشته مورد توجه و استقبال توریست‌ها قرار گرفته است. با توجه به اینکه در روزگاران گذشته کودهای شیمیایی وجود نداشتند، بنا نهادن برج کبوترخانه‌ها در قالب یک زیرساخت برای تأسیسات کشاورزی به شمار می‌رفت. چراکه فضولات کبوترها یک کود طبیعی فوق‌العاده برای زمین‌های کشاورزی محسوب می‌شود و از این جهت، موجب حاصلخیزی هرچه بیشتر آن خواهد شد.
به همین سبب می‌توان برج کبوترخانه را یک کارخانه طبیعی تولید کود حیوانی بسیار مرغوب به حساب آورد که از جنبه تاریخی نیز برخوردار هستند. کبوترها در اغلب نواحی ایران وجود دارند. با بنا نهادن این برج‌ها در اقصی نقاط شهرها و روستاهایی که کبوترهای زیادی دارند، کودهای مزارع و باغات تأمین می‌شد. البته لام به ذکر است که پتانسیل ناحیه مورد نظر و همچنین تعدد کبوترها، فاکتورهای مهمی در تعیین تعداد برج کبوترخانه‌ها بوده است.
تاریخچه برج کبوترخانه‌های اصفهان
زمان دقیقی را نمی‌توان برای ساخت اولین برج کبوترخانه در ایران در نظر گرفت. قدمت اغلب برج کبوترخانه‌ها به قرن‌های 16 و 17 میلادی بازمی‌گردد که مربوط به دوران حکومت سلجوقیان و صفویان هستند. اما ممکن است برخی از این بناها نیز در اثر توسعه شهری از بین رفته باشند. جالب است بدانید برخی از کبوترخانه‌ها نیز از قدمتی 1200 ساله برخوردار هستند که معماری آن‌ها ساده‌تر است و به زیبایی و جذابیت کبوترخانه‌های دوره صفویه نمی‌رسد. همچنین در دوران حکومت صفویان تعداد زیادی برج کبوترخانه در اصفهان ساخته شد که گمان می‌رود تعداد آن‌ها به 3000 عدد می‌رسد.
کاربری برج کبوترخانه‌های اصفهان
اصلی‌ترین هدف از بنا نهادن برج کبوترخانه جمع کردن فضولات کبوترها و به کار بردن آن‌ها در مصارف کشاورزی و افزایش میزان حاصلخیزی در باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی بوده است. درواقع می‌توان آن‌ها را نوعی کارخانه تولید کود طبیعی حیوانی دانست که به رونق صنعت کشاورزی کمک می‌کرده است. همچنین با توجه به اینکه شهر اصفهان و اطراف زاینده رود از تراکم بالای کبوترها برخوردار است، بنا نهادن برج کبوترخانه یک فکر هوشمندانه به حساب می‌آید
بدیهی است که صنعت کشاورزی یک صنعت درآمدزا به شمار می‌رود. احداث کبوترخانه نیز به افزایش میزان درآمدزایی و رشد اقتصادی از طریق این صنعت کمک شایانی کرده است. جالب است بدانید در گذشته فضولات کبوترها علاوه بر کشاورزی، در مواردی همچون صنایع نظامی و تولید باروت، صنایع دباغی و چرم‌سازی مورد استقاده قرار می‌گرفت. از سایر اهداف احداث برج کبوترخانه می‌توان به استفاده از گوشت کبوتر اشاره کرد.
معماری برج کبوترخانه‌ها
معماری به کار رفته در ساخت برج کبوترخامه بسیار منحصر به فرد است و توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند. البته بهتر است بدانید نمونه‌های دیگری از برج کبوترخانه در برخی از کشورها همچ.ن اسکاتلند، اسپانیا، فرانسه، مصر و ترکیه وجود دارد که با توجه به شرایط جغرافیایی هر منطقه از معماری خاصی برخودار است.
معماری فضای داخلی برج کبوترخانه
مصالح به کار رفته در بنا نهادن برج کبوترخانه در ایران متشکل از خشت، چینه، آجر و گل بوده است و برای سطح آن نیز ساروج، گچ، آهک و کاهگل را مورد استفاده قرار می‌دادند. البته معماران ایرانی نیز با به کار گیری هنر و توانمندی‌های خود، این برج‌ها را به گونه‌ای احداث می‌کردند که از حداکثر میزان بازدهی برخوردار باشد.
مشهورترین برج کبوترخانه‌های اصفهان
در میان برج‌های کبوترخانه‌ای که در اصفهان وجود دارد، برخی از آن‌ها از شهرت بیشتری برخوردار هستند. از مشهورترین برج‌های کبوترخانه در اصفهان می‌توان به این موارد اشاره کرد: برج کبوتر هزار جریب، برج کبوتر مرداویج، برج کبوتر دانشکاه اصفهان، برج کبوتر ردان، برج کبوتر گورت، برج کبوتر شش قلوی کرکوند، برج کبوتر مولنجان، برج کبوتر نرگان.
تصویری از یکی از برج‌های کبوترخانه اصفهان
آیا امکان بازدید از برج کبوترخانه‌های اصفهان وجود دارد؟
هرچند که این بناها به عنوان آثار تاریخی محسوب می‌شوند، اما قرار گرفتن این برج‌ها در بافت شهری و روستایی ممکن است بازدید از برخی برج‌ها را دچار مشکل کند. چراکه تنها زمانی می‌توان از این برج‌ها بازدید کرد که در محدوده ملک شخصی قرار نداشته باشند. البته در این شرایط نیز مشروط به اجازه مالک، بازدید از برج میسر خواهد شد.
پرسش‌های متداول
چگونه می‌توان اقامتگاهی را در اصفهان اجاره کرد که به یکی از برج کبوترها نزدیک باشد؟
لازم است رزرو اقامتگاه اصفهان را در نزدیکی یکی از برج‌ها انجام دهید.
قیمت اجاره سوئیت اصفهان در نزدیکی برج کبوترها چقدر است؟
برای پاسخ به این سوال باید به سایت اجاره سوئیت اصفهان مراجعه کنید.
ویلا های مرتبط
نظرات کاربران(0 نظر)