قلعه دختر بیله سوار؛ قلعه ‌ای به جا مانده از زمان حکومت اشکانی و ساسانی

قلعه دختر بیله سوار؛ قلعه ‌ای به جا مانده از زمان حکومت اشکانی و ساسانی

قلعه دختر بیله سوار

قلعه ‌های باستانی را می ‌توان یکی از مکان ‌های بسیار پر رمز و راز و همچنین کاربردی به شمار آورد که با توجه به قدمت و تمدن ایران، در گوشه گوشه این سرزمین کهن آثاری از آن همچنان پا برجا باقی مانده است و نبض حیات بخش ‌هایی از آن وجود دارد. سرزمین ایران در دوره ‌ای از تاریخ ، مرحله ‌ای را پشت سر گذاشت که می ‌توان از آن با عنوان دوره گذار از زمان زن ‌محوری به مرد سالاری یاد کرد.

در این دوره نیز برخی قلاع ساخته شده بودند که اغلب آن ‌ها با نام دختر شناخته می ‌شدند. در واقع با مطالعه هر چه بیشتر این دوره گذار می ‌توان به علل نامگذاری قلعه ‌های نام برده شده پی برد. یکی از این قلعه‌ ها در استان اردبیل و شهرستان بیله سوار واقع شده است و در فاصله 15 کیلومتری از این شهرستان قرار دارد. افراد محلی و آذری زبان ‌ها این قلعه را که دیرینگی آن به هزاره یکم قبل از میلاد باز می ‌گردد، می ‌شناسند. اهمیت تاریخی قلعه دختر بیله سوار به اندازه ‌ای است که این قلعه در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

آنچه که در این مطلب خواهید خواند:

معرفی قلعه دختر بیله سوار

قلعه دختر بیله سوار در کجا واقع شده است؟

علت نامگذاری قلعه دختر بیله سوار به این نام چیست؟

سبک معماری به کار برده شده در قلعه دختر بیله سوار

شرایط بازدید از قلعه دختر بیله سوار

معرفی قلعه دختر بیله سوار

دیواره قلعه دختر بیله سوار

استان اردبیل به عنوان یکی از استان‌ های اصیل و قدیمی کشور به شمار می ‌رود که علت این موضوع را می ‌توان در آثار باستانی کشف شده در بخش ‌های مختلف این استان جستجو کرد. هر چند که اغلب افراد این استان را با آبگرم ‌های سرعین می ‌شناسند و این موضوع رونق بازار اجاره ویلا سرعین ویلایار را در پی داشته است؛ اما نباید از جاذبه‌ های تاریخی و قدیمی اردبیل نیز غافل شد و آن ‌ها را نادیده گرفت. چرا که هر کدام از این آثار از شرایط و سبک معماری منحصر به فردی برخوردار هستند و قدمت هر کدامشان به دوران خاصی از تاریخ باز می‌ گردد. از این جهت می ‌توانند روایتگران خوبی برای تاریخ ایران باشند.

بلندای یک کوه که در کنار رودخانه ‌ای با نام برزند قرار دارد، محلی‌ست که قلعه دختر بیله سوار در آن واقع شده است. دیرینگی قلعه نام برده شده به زمان حکومت اشکانیان و ساسانیان در ایران باز می‌ گردد و در نزدیکی شهرستان بیله سوار قرار گرفته است.

نزدیک ‌ترین روستا به قلعه دختر بیله سوار روستایی است که با نام انجیرلو شناخته شده است و از فاصله ‌ای در حدود 1 کیلومتر با آن برخوردار است. همچنین برخی از آثار قلعه نام برده شده در بخش شمال غربی روستای قیز قالاسی نیز کشف شده است. این قلعه در 25 اسفند 1345 با شماره 629 به ثبت ملی رسید.

قلعه دختر بیله سوار در کجا واقع شده است؟

سفر به استان اردبیل می ‌تواند به عنوان یکی از هیجان ‌انگیزترین تجارت سفر شما به شمار رود و علت این موضوع، تنوع بالای جاذبه ‌های توریستی در این استان است. در صورتی که شما هم قصد دارید استان اردبیل را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب نمایید، بهتر است بازدید از جاذبه‌ های تاریخی این استان را که قلعه دختر بیله سوار هم یکی از آن ‌ها به شمار می‌ رود، فراموش نکنید.

البته برای اقامت خود در طول سفر نیز می ‌توانید اجاره سوییت و آپارتمان در اردبیل را انجام دهید تا آسایش بیشتری را نیز تجربه نمایید. قلعه دختر در کیلومتر هفدهم جاده ‌ای قرار گرفته است که شهرستان گرمی را به شهرستان بیله سوار متصل می ‌کند. در واقع با توجه به اینکه این قلعه در محدوده خارج از شهر قرار دارد، لازم است برای رسیدن به آن خودروی شخصی را مورد استفاده قرار دهید.

علت نامگذاری قلعه دختر بیله سوار به این نام چیست؟

اینکه در ایران باستان نام دختر را برای قلعه انتخاب می‌ کردند، دلیل بر دست نیاقتنی بودن قلعه داشته است. اما برخی بر این باورند که این نظریه درست نیست و معتقدند که انتخاب نام دختر برای قلاع تاریخی، بدین معناست که آن قلعه بسیار مستحکم و سخت است.

همچنین با توجه به اینکه برای نظریه اول چندان دلایل محکم و قابل استنادی وجود ندارد، اغلب افراد در صحت نظریه دوم اتفاق نظر دارند. البته لازم به ذکر است که برای چنین قلعه ‌هایی برخی افسانه ‌ها نیز وجود دارند که جنگ ‌آور بودن دوشیزگان را روایت می ‌کنند.

بر اساس این افسانه‌ ها، این دوشیزگان بسیار شجاع بوده ‌اند و به هیچ مردی اجازه ورود به قلعه را نمی ‌دادند. حتی در برخی از این افسانه ‌ها پسران نیز در پای کوه برای خود قلاعی کوچک می ‌ساختند؛ اما دختران همچنان در برابر خواستگاری آنان مقاومت می‌ کردند.

سبک معماری به کار برده شده در قلعه دختر بیله سوار

اغلب قلعه ‌های دختر در فاصله ‌های دور از شهر بنا نهاده شده بودند و قلعه دختر بیله سوار نیز از این قاعده مستثنی نیست. همچنین در معماری این قلعه ‌ها هیچ تزئینات و کتیبه خاصی مورد استفاده قرار نگرفته است. اما جالب است بدانید در نزدیکی اغلب آن‌‌ ها قلعه پسران کشف شده است. عمده مصالحی که در ساخت این قلعه مورد استفاده قرار گرفته است، ساروج، سنگ و خشت خام در بدنه بنا هستند.

ملات ‌های این قلعه نیز گچ نیم ‌پز، ملات گیرچارو و ساروج است. احتمالاً تعجب خواهید کرد اگر بگوییم این قلعه در زمان حکومت ساسانیان ساخته شده است؛ اما در عین حال معماری آن شباهت بسیاری با زمان پارت‌ ها دارد. قلعه دختر بیله سوار بر بلندای یک کوه و در یک منطقه صعب العبور ساخته شده است.

شرایط بازدید از قلعه دختر بیله سوار

بازدید از قلعه دختر بیله سوار از شرایط خاصی برخوردار نیست و شما می ‌توانید در ایام و ساعات دلخواه، قلعه نام برده شده را مورد بازدید قرار دهید. اما برای انتخاب زمان بازدید توصیه می ‌کنیم ایام بهار و تابستان را برای سفر به اردبیل انتخاب نمایید.

البته این فصول پیک سفر به اردبیل هستند و از این جهت اجاره سوییت اردبیل با قیمت بیشتری انجام خواهد شد. لازم به ذکر است که با توجه به صعب العبور بودن مسیر قلعه، حتماً تجهیزاتی همچون کفش و لباس مناسب را به همراه داشته باشید.

سخن پایانی

قلعه دختر بیله سوار یکی از جاذبه‌ های دیدنی و باستانی استان اردبیل است که قدمت آن به زمان اشکانیان و ساسانیان باز می ‌گردد. این قلعه در جاده بیله سوار به گرمی قرار گرفته است و بر بلندای یک کوه و در مجاورت یک رودخانه قرار دارد. از این جهت لازم است برای رفتن به آن حتماً کفش و لباس مناسب را به همراه داشته باشید.

پرسش ‌های متداول

عمده مصالح استفاده شده در ساخت قلعه دختر بیله سوار چه مصالحی هستند؟

این مصالح شامل سنگ و ساروج می ‌شوند.